عاریه (فقه)عاریه از اصطلاحات بکار رفته در علم فقه بوده و به معنای در اختیار گذاشتن مجانی مال برای استفاده دیگری است. داشتن استفاده حلال و بقاء اصل مال از شرایط عاریه به حساب می‌آید و تفاوت آن با ودیعه در داشتن حق تصرف است. ۱ - تعریفعاریه در لغت به معنای هر چیزی است که قابل داد و ستد باشد و وجه تسمیۀ آن عار بودن اخذ عاریه است. «عاریه» آن است که کسی مال خود را در اختیار کسی بگذارد تا از آن استفاده کند و چیزی هم به عنوان «اجرت» یا به عنوان دیگر از او نگیرد. عاریه‌دهنده را «معیر»، عاریه‌گیرنده را «مستعیر» و مال عاریه داده شده را «عین مستعاره» می‌گویند. ۲ - شرایطعین مستعاره باید به گونه‌ای باشد که استفاده حلال از آن با بقای اصل آن، امکان داشته باشد؛ مانند لباس و ظرف، ولی اگر به گونه‌ای باشد که در صورت استفاده، اصل آن از بین برود- مانند میوه و غذا- عاریه دادن آن صحیح نیست و می‌توان آن را «اباحه» کرد. عاریه نیز مثل ودیعه، عقدی جایز است که هر کدام از «معیر» و «مستعیر» هر وقت خواست می‌تواند مال را پس بگیرد یا پس دهد. ۳ - تفاوت عاریه با ودیعهتفاوت عاریه با ودیعه در این است که منظور از ودیعه حفظ و نگهداری مال است و مستودع حق تصرف ندارد، ولی منظور از عاریه این است که مستعیر در مال تصرّف نماید. عین مستعاره نیز مثل ودیعه در دست مستعیر امانت است و در غیرصورت تعدی و تفریط، ضامن نمی‌باشد، مگر این که طلا یا نقره و یا «عاریه مضمونه» باشد؛ یعنی هنگام عاریه دادن، شرط کرده باشند که در صورت تلف یا معیوب شدنِ مال، مستعیر ضامن است، اگر چه تعدّی و تفریط نکرده باشد. ۴ - پانویس
۵ - منابع• نوری، محمداسماعیل، آشنایی با ابواب فقه، ص۸۹، برگرفته از مقاله «عاریه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۲/۲۷. • سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «عاریه»، تاریخ بازیابی، ۱۳۹۹/۰۳/۱۰. رده‌های این صفحه : اصطلاحات فقهی | عاریه
|